XALQ-MİLLƏT Həqiqətdə Xalq elə Millət deməkdir, Millət elə Xalq deməkdir. Bu həqiqət marksizmin çox yayılmış bir Yalanına qarşıdır: marksizm milləti kapitalizmin məhsulu hesab eləyir; guya millət sonradan əmələ gələn, ötəri, keçici hadisədir – xalqdan fərqli. Belə olduqda millət kapitalizmlə bərabar ləğv olunacaq və bütün millətlərin əvəzinə vahid, millətsiz bəşər yaranacaq. Belə çıxır ki, Xalqla Millət arasında əsrlik fərq var: guya millət ayrı şeydir, xalq ayrı şeydir; bu, əslində cəfəngiyyatdır, marksizm bu cəfəngiyyatı "elmləşdirir”… Millət və Xalq - bir şeydir; çoxmillətli xalq ideyası – cəfəngiyyatdır – məntiqsiz, mənasız; çoxmillətli xalq çoxxalqlı xalq demək olardı; marksizmin hökm sürdüyü bir zamanda belə bir cəfəngiyyat yaranmışdı; -çoxmillətli Sovet xalqı cəfəngiyyatı; xalq birdir, onun əsas cəhəti sovetlikdir – yəni ideoloji birlikdir; millətlər isə çoxdur, bir xalq çox millətləri birləşdirir; millət ayrı şeymiş, xalq ayrı şeymiş; bu cəfəngiyyatın arxasında duran mənasızlıq nə dərəcədə dəhşətlidir, bunu mən 1980-ci illərdə gördüm və dedim. Çoxmillətli xalq əslində millətlərin ölümü deməkdir, gec-tez çoxmillətli xalq birmillətli bəşərə çevrilməliydi. Xalq, Millət – Fərdlərin birliyindən yaranan bir hadisədir və ilk növbədə etnos birliyidir. Etnos birliyindən məhrum olan Millət yoxdur, Xalq yoxdur. Etnos birliyi Azərbaycan üçün Türk birliyi deməkdir, Azərbaycanın köklü, əsas xalqı – Türkdür, Oğuz Türküdür; Oğuz türkünün etnik xüsusiyyətləri var: etnosun mahiyyəti – mənşəylə bağlıdır, dillə bağlıdır, milli psixologiya ilə bağlıdır, aqibətlə bağlıdır. Azərbaycanda yaşayan Türklər – Azərbaycanın əsas, köklü Xalqıdır, Oğuz dünyasının bir hissəsidir. Azərbaycan sözünün millət, xalq anlayışına dəxli yoxdur. Azərbaycan sözü bizim Zərdüştlüyümüzə dəlalət edən bir hadisədir. Azərbaycan sözü "Od qoruyan” deməkdir. "Od qoruyanlar” - Zərdüştçülərdir və Zərdüştçülər evlərində Od qoruyurdular, Odu müqəddəs sayırdılar, daha doğrusu, Od İşığını müqəddəs sayırdılar. Azərbaycan sözü ölkə adı olaraq qalır, xalq sözünə onun dəxli yoxdur. "Azərbaycan xalqı” sözü – cəfəngiyyatdır. Azərbaycan xalqı - bir əfsanədir. Azərbaycanın əsas köklü xalqı – Türk Xalqıdır – etnik azlıqları birləşdirən. Azərbaycanda Oğuz Türkləri – Səlcuqun nəvələri adlanan böyük xalq var – (böyüklük əhalinin sayıyla yox – ruhaniyyatın, mədəniyyətin, tarixin, aqibətin sanbalıyla ölçülür) – Türk Dünyasının bir hissəsi var, başqa etnikləri birləşdirən. Oğuz Türkləri olmasaydı – lahıcla kürd, kürdlə talış, talışla tat, tatla ləzgi birləşməzdi. Azərbaycan xalqı yoxdur… Azərbaycan sözündə xalq mənası yoxdur, mahiyyəti yoxdur, ifadəsi yoxdur. Bu cəbəbdən də təzə yaranan, tamamilə qeyri - həqiqi, siyasətbaz ideya – "vahid Azərbaycan xalqı” ideyası, "Azərbaycanda yaşayan millətlərin hamısı bir xalqdır” – ideyası çox təhlükəli siyasi oyun olmaqla yanaşı, çox açıq, çox köklü, heç bir elmi əsası olmayan, ruhani əsası olmayan bir Zorakılıqdır. İstəyirəm azərbaycanlılar bunu indidən bilsinlər. Ocaqdan başqa bunu deyən yoxdur. Tavtologiya yaradıcılığından əl çəkmək lazımdır. Sovet xalqı nə dərəcədə həqiqi anlayışdırsa, vahid Azərbaycan xalqı da bir o qədər uydurma anlayışdır. Həm uydurma, həm də təhlükəli, həm zahiri, köksüz, əsassız, siyasətbazlıq nümunəsidir. O ki qaldı Azərbaycanda millətlərarası münasibətlərə, millətlərarası münasibətləri yaxşılaşdırmaq üçün öz türklüyümüzdən, oğuzluğumuzdan əl çəkəcəyiksə, - bu ən böyük məğlubiyyət olardı. Azərbaycanda Oğuz Türkləri yaşayır. Oğuz Türkləri adlanan xalq - əsas, köklü xalqdır; eyni zamanda Azərbaycanda Kürd, Tat, Talış, Lahıc, Ləzgi etnik azlıqıar yaşayırlar. Onların hər biri öz-özlüyündə bir hadisədir: - vahid xalq Azərbaycanda yoxdur… Bir xalq var, başqa xalqların nümayəndələri var. Ancaq Azərbaycan Oğuz Türkləri, Pribaltikadan fərqli olaraq, başqa etnoslara zülm eləmir, onlara qarşı qəddarlıq siyasəti aparmır, onları ölkədən çıxarmır, qovalamır; əksinə, onlar özlərini Azərbaycanda sərbəst hiss eləyirlər və bu sərbəstliyi yaradan da bizim fitri psixologiyamızdır – insansevərliyimizdir. Elə bu bəsdir ki, Azərbaycan da milli ədavət olmasın. Buna baxmayaraq, milli ədavət olursa – o, ən çox Oğuz Türklərinin yox, etnik azlıqların günahıdır. Mən belə hesab edirəm.
1. ÖLKƏ ADI – TARİXİ AQİBƏTİMİZ "Azərbaycan” adı bəzən onsuz da mürəkkəb Aqibətimizi daha da mürəkkəbləşdirir. "Azərbaycan” ölkə adıdır, ancaq xalq adı deyil. Ölkə adıyla Xalq adı arasında Ziddiyyət var. Ölkəmizin adında bir mücərrədçilik var. Fransa deyiləndə bilirsən ki, onun əsas xalqı fransızlardır. Türkiyə deyiləndə bilirsən ki, onun əsas xalqı Osmanlı türkləridir. Rusiya deyiləndə bilirsən ki, onun əsas xalqı ruslardır və s. Amma "Azərbaycan” deyəndə belə bir tamamilə mənasız və mahiyyətcə ləyaqətsiz ideyalar üçün imkan yaranır: - bütün Azərbaycanda yaşayanların hamısı Azərbaycan xalqıdır. Belə bir qondarma ideyanı cammatın gözünün qabağında yaradırlar və ölkə adının mücərrədçiliyi buna müəyyən mənada imkan verir. Təbiidir ki, Azərbaycan Oğuz Türklərinin ölkəsidir. Azərbaycan – Türk Elidir. Mən belə hesab eləyirəm.
2. SABAHIMIZ – YURDÇULUĞUMUZ Sabahımızı Yurdçuluğumuzun Qələbəsiylə bağlayıram. Yolumuz – Yurdçuluq olmalıdır. Bu nə deməkdir? Yurdumuzdakı bütün millətlərə hörmət eləməliyik. Pribaltika variantına getməməliyik. Eyni zamanda, Yurdumuzun bənzrsəzliyini, Özünəməxsusluğunu daim qabartmalıyıq. Özümüzün Türkçülüyümüzü qabartmalıyıq. Kim elə hesab eləyir ki, bundan sona bizə qarşı hörmət azalacaq - o, səhv eləyir. Özünə lazım deyilsənsə - kimə lazımsan?! İndikilər çoxmillətli xalq ideyasından yapışmaqla - bizim Türkçülüyümüzü, Özümlüyümüzü, Oğuzluğumuzu danmaq istəyirlər. Beynəlmiləlçilik psixologiyasını təzədən bərpa eləmək istəyirlər. Bəli, "köhnə Yurdçular” məğlub oldular. Lakin kim ki, Yurdçuluq İdeyasından – Türkçülük İdeyasından əl çəkir və indi çoxmillətli Azərbaycan xalqı uydurur, onun Azərbaycana verdiyi Xeyir Yalançı Xeyirdir; bu dəhşətli ziyandır; O Ziyana qarşı bütün xalq Döyüşməlidir.